De Hollandse nieuwe is weer te koop en het mosselseizoen staat op punt van beginnen. Maar hoe goed is vette vis voor je? “Meer dan één keer in de week levert geen gezondheidswinst op.”
“Vis, schaal- en schelpdieren zijn onderdeel van een gezond voedingspatroon en staan in de Schijf van Vijf”, zegt Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid bij het Voedingscentrum. “Het advies is daarom één keer in de week vis te eten. Voor zwangeren en mensen met hart- en vaatziekten geldt een ander advies (in beide gevallen twee keer in de week, red.).”
Het eten van vis is vooral belangrijk vanwege de omega 3-vetzuren, ook wel visvetzuren genoemd. “Deze visvetzuren zouden het risico op bepaalde hartziekten verkleinen en een gunstig effect hebben op de bloeddruk”, zegt Van der Vossen.
Martijn Katan, emeritus hoogleraar Voedingsleer aan de Vrije Universiteit Amsterdam, vertelt dat onderzoek inderdaad laat zien dat één keer in de week vis eten het risico op een hartinfarct lijkt te verkleinen. Maar hij heeft daar wel een opmerking bij: “Je weet niet wat die mensen nog meer doen. Misschien bewegen ze ook wel meer en roken ze minder.”
Het is dus lastig om te achterhalen hoe vis precies past in het plaatje van een gezond voedingspatroon. Zeker is wel dat de meeste vis rijk is aan vitamine B12, vitamine D, eiwit en de mineralen jodium, fosfor en seleen. Verder is vis “een bron van vitamine B2, B6 en vitamine A”, weet Van der Vossen.
Meerdere keren per week vis eten maakt geen verschil
In de Schijf van Vijf staat vis als aanbeveling. Niet per se vette vis, zoals mensen nog weleens denken. Bij vette vis kun je denken aan zalm, haring, makreel of sardines. “In zowel magere vis als vette vis zitten visvetzuren. In magere vis alleen een stuk minder”, zegt Katan.
Meer dan één keer in de week vis eten is voor de meeste mensen niet nodig. “Het levert geen extra gezondheidswinst op”, zegt Van der Vossen. Dat beaamt Katan: “Er is geen bewijs voor dat het meerdere keren per week eten van vis verschil maakt, terwijl we wel heel zeker weten dat het een negatief effect heeft op het klimaat.”
Verder kan vis schadelijke stoffen bevatten. “Dan kun je denken aan milieuverontreiniging, zoals PFAS”, zegt Van der Vossen. “Bovendien bevatten sommige soorten door bewerking erg veel zout, zoals gerookte zalm en zoute haring. Het is daarom verstandig deze soorten niet iedere week te eten.”
Of je vis beter rauw of gebakken kunt eten, is niet goed onderzocht. “Maar het lijkt me onwaarschijnlijk dat er pas een gunstig effect ontstaat bij het bakken”, zegt Katan.
Alternatieven voor visvetten
Omdat het niet precies duidelijk is waarom vis zo gezond is, kun je het niet een-op-een vervangen als je bijvoorbeeld veganistisch eet, zegt Van der Vossen. “Wel kun je de visvetzuren binnenkrijgen door visolie- of algenoliecapsules te slikken.”
Katan raadt vooral het slikken van algenoliecapsules aan. “Als je visolie wil slikken, realiseer je dan dat daarvoor grote hoeveelheden vis worden gevangen en uitgeperst. In algenolie zitten dezelfde gezonde omega 3-vetten, alleen hoeven daarvoor geen grote aantallen visjes voor gevangen en doodgemaakt te worden.”
Ook bestaan er producten waaraan visvetzuren zijn toegevoegd, weet Van der Vossen. “Dat kun je zien bij de voedingswaarde op de verpakking. Daar zou dan moeten staan of er omega 3-vetzuren in zitten.”
Mosselen tellen ook mee
Met het oog op het mosselseizoen, dat halverwege juli van start gaat, is het goed om te weten dat mosselen meetellen voor dat ene visje in de week. Als schelpdieren bevatten zij net als vis vitamine B12, B2 en de mineralen jodium en seleen. “Garnalen en mosselen zijn een bron van vitamine B2”, zegt Van der Vossen.
Katan heeft nog een tip: het eten van vis hoeft geen dure aangelegenheid te zijn. “In plaats van peperdure verse zalm of schol kun je net zo goed een blikje sardines of zalm halen. Daar zitten net zoveel voedingsstoffen in als in verse vis.”
Door Sarah Sitanala