In een kort geding bepaalt de rechter vandaag of de voorgenomen concentratie van kinderhartchirurgie in Rotterdam en Groningen in volle vaart door kan gaan. Drie andere ziekenhuizen vragen om ‘de pauzeknop’ in te drukken.
De rechtszaak is het laatste hoofdstuk in een strijd die al dertig jaar duurt. Zo lang is er al discussie over waar in Nederland chirurgen kinderharten mogen opereren.
Ieder jaar worden er in Nederland zo’n 1.500 kinderen geboren met een aangeboren hartafwijking, waarvan een deel een operatie nodig heeft. Dat zijn vaak extreem gespecialiseerde ingrepen, niet alleen vanwege het kleine formaat van een kinderhart, maar ook omdat er meer dan duizend verschillende soorten afwijkingen zijn.
Dát concentratie van die zorg een goed idee is, daarover bestaat grote consensus. Hoe vaker artsen een bepaalde handeling uitvoeren, hoe beter ze er doorgaans in worden. Bovendien zou bundeling van de werkzaamheden leiden tot minder zware diensten voor de ongeveer twaalf hooggespecialiseerde kinderhartchirurgen die Nederland telt. Wanneer die specialisten verspreid over het land werken, kan uitval van één leiden tot een verdubbeling van het werk van een ander.
Kinderen met kanker
Als het aan demissionair minister Kuipers ligt, zijn de umc’s van Rotterdam en Groningen vanaf 2025 dé locaties voor kinderhartchirurgie. Een besluit dat tegen het zere been is van de umc’s van Utrecht, Leiden en Amsterdam, die kinderhartchirurgie graag in eigen huis willen houden. De redenen daarvoor verschillen per ziekenhuis.
Zo wijst Utrecht erop dat nu alle kinderen met kanker onder behandeling staan in het Prinses Máxima Centrum. Een deel daarvan heeft ook een ingreep van een hartchirurg nodig. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een kind met een tumor in de borstholte, of wanneer kinderen door bijwerkingen van de kankerbehandeling hartproblemen oplopen.
“Als dit kinderhart-team uit Utrecht zou verdwijnen, moeten deze ernstig zieke kinderen voor zeer gespecialiseerde en ingrijpende onderdelen van hun behandeling reizen naar een andere locatie in het land”, schrijft UMC Utrecht/Wilhelmina Kinderziekenhuis in een verklaring. “Hierdoor wordt de succesvolle nationale concentratie van de zorg voor kinderen met kanker voor een belangrijk deel tenietgedaan. Dat is onbegrijpelijk, ook in het licht van de verdere concentratie van gespecialiseerde zorg voor kinderen en volwassenen die in Nederland nodig is.”
Onrust onder medewerkers
Ook de andere ziekenhuizen die kinderhartchirurgie dreigen te verliezen wijzen op verstrekkende gevolgen zoals het wegvallen van capaciteit voor de kinder-IC.
De landsadvocaat wil juist vaart maken met de concentratie van de kinderhartchirurgie in Rotterdam en Groningen. Binnen 2,5 jaar moet volgens de plannen van de demissionair minister de kinderhartchirurgie over zijn van vijf naar twee centra.
Volgens de umc’s van Leiden, Amsterdam en Utrecht leidt dit nu al tot grote onrust onder hun medewerkers, onder meer omdat die nu al banen krijgen aangeboden bij de twee umc’s die kinderhartchirurgie voortaan voor hun rekening moeten nemen. Hoewel in november nog een inhoudelijke behandeling van de zaak volgt, willen deze drie umc’s daarop niet wachten en vragen de rechter nu al om de plannen tot concentratie van de kinderhartchirurgie te pauzeren.